(Bqp.vn) - Cách đây 50 năm (26/5/1965), quân và dân ta làm nên Chiến thắng Núi Thành vang dội. Đây là hồi kèn xung trận của quân và dân miền Nam trong cuộc đụng đầu lịch sử, là hồi chuông báo hiệu sự phá sản của chiến lược "Chiến tranh cục bộ" của đế quốc Mỹ trên chiến trường miền Nam.
Tượng đài Chiến thắng Núi Thành.
Ngày 7/5/1965, 6.400 lính Mỹ, 24 xe tăng thuộc Lữ đoàn Hải quân viễn chinh số 9 đổ bộ lên xã Kỳ Liên, Kỳ Hà (nay là xã Tam Nghĩa, Tam Quang, huyện Núi Thành, Quảng Nam) và triển khai xây dựng căn cứ liên hợp Chu Lai làm bàn đạp tiến công các cuộc cách mạng ở miền Nam. Trước tình hình đó, Bộ Tư lệnh Quân khu 5 giao nhiệm vụ cho tỉnh Quảng Nam phải nhanh chóng phát động chuyển tư tưởng bộ đội du kích từ đánh ngụy sang đánh cả ngụy lẫn Mỹ, lập vành đai chung quanh căn cứ Chu Lai, bao vây, tiêu hao, tiêu diệt quân Mỹ.
Ngày 17/5/1965, Mỹ đưa 1 tiểu đoàn lính thủy đánh bộ từ Chu Lai càn quét lên phía Tây xã Kỳ Liên, chiếm các điểm cao trên dãy núi Răng Cưa, chúng sử dụng 1 Đại đội chốt ở điểm cao Núi Thành. Núi Thành là một quả đồi thuộc địa phận thôn Tịch Tây, xã Kỳ Liên (Tam Nghĩa). Quân Mỹ bố trí ở đây 1 đại đội, khoảng 140 tên chia thành 3 cụm chốt có trận địa cối 81 mm và trận địa DKZ. Trang bị chủ yếu của lính Mỹ tại đây là súng Đại liên M60, súng Ga Rân M2 và lựu đạn M26.
Sau khi kiểm tra và căn cứ vào những đánh giá kết luận, Thường vụ Tỉnh ủy và Ban Chỉ huy Tỉnh đội Quảng Nam hạ quyết tâm "Tiến công diệt gọn đại đội Mỹ ở Núi Thành". Ban Chỉ huy Tỉnh đội quyết định sử dụng Đại đội 2, Tiểu đoàn 70 làm lực lượng chủ công trong trận đánh Núi Thành. Quân số của Đại đội có 72 đồng chí cùng với lực lượng tăng cường là 1 phân đội 12 đồng chí của Đại đội đặc công V16. Sau thời gian gấp rút làm công tác chuẩn bị, huấn luyện bổ sung, sáng ngày 25/5/1965, tại thôn 2 xã Kỳ Thạnh (nay là xã Tam Thạnh), đơn vị làm lễ xuất quân, đồng chí Hoàng Minh Thắng, Thường vụ Tỉnh ủy, Chính trị viên Tỉnh đội Quảng Nam trao lá Cờ "Quyết chiến, Quyết thắng giặc Mỹ xâm lược" của Đảng bộ, nhân dân và lực lượng vũ trang tỉnh cho Đại đội trưởng Võ Thành Năm. Toàn đơn vị hô vang lời thề "Quyết thắng" và hành quân theo kế hoạch. 21 giờ 20 phút cùng ngày, các mũi đưa lực lượng lót sát hàng rào, nơi cách địch xa nhất 3 mét, gần nhất 1 mét. Tất cả sẵn sàng chờ lệnh nổ súng.
Trận đánh Núi Thành nằm trong kế hoạch hợp đồng tác chiến chung của Tỉnh. Theo hợp đồng, đúng 0 giờ ngày 26/5/1965, bộ phận công binh tỉnh đánh cầu An Tân bằng thuốc nổ làm hiệu lệnh chung. Nhưng đến 0 giờ 30, cầu An Tân vẫn chưa phát nổ, Đại đội trưởng Võ Thành Năm quyết định thực hiện phương án 2, lệnh cho Trần Ngọc Ảnh, mũi trưởng hướng chủ yếu đánh quả thủ pháo 1 ki-lô-gam TNT vào công sự Mỹ làm hiệu lệnh chung. Lập tức mặt đất Núi Thành rung lên, hàng loạt ánh chớp và cột lửa dựng lên, tỏa ra các hướng chiến hào, công sự của bọn Mỹ trên cả 3 mõm đồi. Chúng đã bị đánh phủ đầu.
Ở đồi 50, sau 15 phút chiến đấu ta đã chiếm được tuyến ngoài. Quân Mỹ cũng bắt đầu phản ứng, chúng tập trung hỏa lực bắn vào những chỗ có súng tiểu liên ta xuất hiện, một số chiến sỹ ta bị thương vong. 0 giờ 45 phút, mũi chủ yếu xốc lại đội hình đánh lên tuyến 3. Ở mũi thứ yếu sau khi chiếm xong 2 dãy chiến hào, mũi trưởng Nguyễn Đắc Thông chỉ huy bộ đội diệt được một số ổ đề kháng, tổ chức cho bộ đội xung phong đánh chiếm tuyến công sự thứ 3 phối hợp với tuyến chủ yếu. Ở đồi 49, sau tiếng thủ pháo lệnh, bộ đội nhất loạt đánh hàng chục quả thủ pháo, lựu đạn vào chiến hào, công sự quân Mỹ. Tiếng nổ vừa dứt, các chiến sĩ lao qua lớp rào bùng nhùng, dùng tiểu liên bắn gục những tên Mỹ chưa kịp chạy lên đỉnh đồi. Ngay phút đầu tiên ta chiếm được 4 công sự, sau đó phát triển đánh lên chiếm 5 công sự ở tầng 2 và đánh tỏa sang 2 bên thì địch bắt đầu chống trả. Trung đội trưởng Huỳnh Kim Sơn dẫn 1 tổ vòng qua phía bắc đánh vào bên sườn. Trên 2 mõm đồi 49 và 50, các tổ chiến đấu tìm mọi cách tiến công tiêu diệt lực lượng co cụm nhằm xoay chuyển tình thế bất lợi, song dưới những ngọn đèn pháo sáng, nơi nào bộ đội chồm dậy liền bị địch phát hiện và tập trung hỏa lực bắn xuống dữ dội, duy chỉ có mõm phụ phía Bắc đồi 50, các chiến sỹ diệt gọn quân Mỹ nên tiếng súng nơi đây ngừng nổ.
Trước diễn biến gay go, ác liệt của trận đánh, Ban Chỉ huy quyết định đưa lực lượng dự bị vào tham gia chiến đấu. Được lực lượng dự bị tiếp sức, các hướng yểm trợ cho nhau, toàn lực lượng đồng loạt xung phong đánh chiếm tầng 3 chiến hào, công sự địch.
Tại mõm đồi 50, hầu hết quân Mỹ ở 3 tầng chiến hào bị ta tiêu diệt, một số tên sống sót co cụm trên đỉnh đồi dùng đại liên, súng phóng lựu bắn xuống sườn đồi cố thủ. Trần Ngọc Ảnh lợi dụng địa hình tiến lên đánh liên tiếp 2 quả thủ pháo tiêu diệt khẩu đại liên. Chớp thời cơ Đại đội trưởng Võ Thành Năm và các chiến sỹ đánh thẳng vào trung tâm đỉnh đồi, giáng cho bọn Mỹ đòn sấm sét cuối cùng, Cờ “Quyết chiến, Quyết thắng" được cắm trên đỉnh đồi. Ở đồi 49, trận chiến đấu càng trở nên ác liệt, tổ dự bị buộc phải vòng ra phía sau từ hướng tây bắc đánh thẳng vào trung tâm, tiêu diệt các ổ đề kháng, làm cho chúng rối loạn địa hình. Các chiến sỹ dũng mãnh lao thẳng lên đỉnh đồi 49, quân Mỹ chống trả yếu ớt và lần lượt bị tiêu diệt.
Bia chứng tích Chiến thắng Núi Thành trên đồi Yên Ngựa.
Sau 30 phút chiến đấu anh dũng, ngoan cường, cán bộ, chiến sỹ Đại đội 2, Tiểu đoàn 70 và Phân đội Đặc công V16 lập nên chiến công vang dội, tiêu diệt gọn Đại đội 2 thuộc Tiểu đoàn 2, Lữ đoàn 9, Sư đoàn 3 lính thủy đánh bộ Mỹ. Loại khỏi vòng chiến đấu 139 tên xâm lược, thu 14 súng, phá hủy 2 súng DKZ 75 mm, 1 cối 81 mm, 3 máy thông tin vô tuyến và nhiều phương tiện chiến tranh khác. Đây là một đòn choáng váng đối với quân xâm lược Mỹ ở chiến trường Quảng Nam.
Trận đánh Mỹ đầu tiên thắng lợi trên đỉnh Núi Thành là niềm kiêu hãnh của cán bộ, nhân dân và lực lượng vũ trang tỉnh Quảng Nam. Đại đội 2, Tiểu đoàn 70 bộ đội địa phương tỉnh Quảng Nam được Bộ Chỉ huy Quân Giải phóng miền Nam tặng thưởng Huân chương Quân công hạng Ba và lá cờ mang dòng chữ: "Núi Thành oanh liệt, quyết chiến lập công".
Chiến thắng Núi Thành thể hiện tinh thần cách mạng tiến công, sự ngoan cường, dũng cảm của lực lượng vũ trang ta dám đánh và biết đánh thắng giặc Mỹ xâm lược ngay từ khi chúng đặt chân lên đất nước ta, đồng thời nó còn thể hiện sự đúng đắn về đường lối chiến tranh nhân dân, đường lối quân sự của Đảng ta, sự chỉ đạo kịp thời, sáng suốt của Khu ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu 5 và Tỉnh ủy Quảng Nam. Chiến thắng Núi Thành đã trả lời câu hỏi cho nhân dân cả nước và bạn bè quốc tế "Liệu Việt Nam có đánh được Mỹ không?". Và ta đã đánh Mỹ, thắng Mỹ ngay từ trận đầu ở Núi Thành.
Chiến thắng Núi Thành là hồi kèn xung trận của quân và dân ta trong cuộc đụng đầu lịch sử, là hồi chuông báo hiệu sự phá sản của chiến lược "Chiến tranh cục bộ" của đế quốc Mỹ trên chiến trường miền Nam. Với chiến thắng Núi Thành cùng với những chiến công trên vành đai diệt Mỹ Chu Lai, tỉnh Quảng Nam được Trung ương Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam tuyên dương danh hiệu "Trung dũng, kiên cường, đi đầu diệt Mỹ". Và chiến công của trận thắng Núi Thành ngày nay và mai sau vẫn là khúc tráng ca bất diệt...
