(Bqp.vn) - Vùng Đông Bắc Cam-pu-chia, hơn chục năm qua, ngày lại ngày, những cán bộ, chiến sỹ Đội Công tác K52 thuộc Bộ Chỉ huy Quân sự (CHQS) tỉnh Gia Lai vẫn âm thầm, lặng lẽ vượt qua khó khăn, gian khổ vạch từng gốc cây, bờ suối để tìm kiếm hài cốt liệt sỹ Quân tình nguyện và Chuyên gia Việt Nam hy sinh trên đất bạn. Và trong sự khó khăn, gian khổ, trong hành trình tìm kiếm, cất bốc, quy tập hài cốt liệt sỹ của Đội Công tác K52 còn chứa đựng những câu chuyện hết sức cảm động về tình người, tình đồng chí, đồng đội giữa những người đang sống đối với anh linh các liệt sỹ đã ngã xuống để tô thắm màu cờ hữu nghị hai quốc gia, hai dân tộc anh em Việt Nam - Cam-pu-chia.
Đội Công tác K52 trong một lần dừng chân tìm hài cốt liệt sỹ Quân tình nguyện Việt Nam hy sinh tại Cam-pu-chia. (ảnh: SGGP)
Giữa tháng 6, mùa mưa sắp tới mà tiết trời các tỉnh biên giới Đông Bắc Cam-pu-chia vẫn nắng như đổ lửa. Để làm nhiệm vụ, cán bộ, chiến sỹ Đội K52 vẫn ròng rã nhiều tháng trong những chiếc lán nhỏ, chật chội, nóng bức. Cùng với việc chống chọi với cái nắng mùa khô gay gắt, những ngày làm nhiệm vụ trên đất Cam-pu-chia, cán bộ, chiến sỹ Đội Công tác K52 còn thường trực phải đối diện với việc thiếu nước sinh hoạt. Khó khăn, gian khổ là vậy song hơn chục năm qua, mỗi lần sang Cam-pu-chia làm nhiệm vụ, cán bộ, chiến sỹ Đội Công tác K52 vẫn luôn cố gắng, nỗ lực hết sức mình. Đối với họ, đó không chỉ là một nhiệm vụ cao quý mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó. Thiếu tá Nay Thanh Hưng, Đội phó về Quân sự, phụ trách Đội Công tác K52 hướng Preah Vihear tâm sự, đó còn là bổn phận, là cái tình, cái nghĩa của lớp con cháu với thế hệ cha anh đi trước đã hy sinh vì Tổ quốc.
Những năm qua, thực hiện nhiệm vụ trên địa bàn 3 tỉnh Rattanakiri, Stung Treng, Preah Vihear, Đội Công tác K52 đã gặp không ít khó khăn. Thông tin về địa điểm, vị trí chôn cất liệt sỹ ngày càng ít, địa hình thay đổi, biến dạng, thời tiết khắc nghiệt, địa hình rộng, rừng núi hiểm trở, nhiều khu vực còn bom mìn, chất độc hóa học, rắn độc, thú dữ; điều kiện chính trị, kinh tế - xã hội, phong tục tập quán, ngôn ngữ của Bạn có nhiều khác biệt; nơi ăn ở, sinh hoạt thiếu thốn, hàng tháng trời ròng rã ngủ võng, nằm rừng, ảnh hưởng rất lớn đến tình cảm, tâm tư và sức khỏe cán bộ, chiến sỹ.
Thấy được những thuận lợi, khó khăn và vinh dự, trách nhiệm của mình, trước khi hành quân sang đất Bạn làm nhiệm vụ, Chi ủy, Chi bộ Đội đã tiến hành tốt công tác lãnh đạo, chỉ đạo, ra nghị quyết chuyên đề, xác định chủ trương, biện pháp cụ thể cho đơn vị. Đội đã kết hợp chặt chẽ giữa huấn luyện cơ bản với truyền thụ kỹ năng, rèn luyện sức khỏe, thể lực, phân công số cán bộ, chiến sỹ có kinh nghiệm kèm cặp số cán bộ, chiến sỹ làm nhiệm vụ lần đầu... Bên cạnh công tác chuẩn bị về con người, Đội cũng đã chủ động kiểm tra, sửa chữa, bảo dưỡng tất cả các phương tiện, trang bị trên cấp bảo đảm đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ dài ngày.
Với mục tiêu thực hiện nhiệm vụ tìm kiếm quy tập mộ liệt sỹ đạt kết quả cao, rút ngắn thời gian thu thập, xử lý thông tin, tăng thời gian và mở rộng địa bàn tìm kiếm, ngay từ khi còn ở trong nước, Ban Chỉ huy Đội đã chủ động trong việc tìm kiếm thông tin khu vực chôn cất liệt sỹ, đề xuất với Bộ CHQS tỉnh phối hợp với Hội Cựu chiến binh các cấp đẩy mạnh công tác tuyên truyền, liên hệ với các đơn vị, các cựu chiến binh đã chiến đấu trên đất Bạn để thu thập hồ sơ, tư liệu trận đánh, sơ đồ mai táng liệt sỹ. Từ nguồn thông tin có được, Đội tổ chức phân tích, so sánh, đối chiếu với hồ sơ quy tập các năm trước để sàng lọc, khoanh vùng, chốt địa bàn, đưa vào kế hoạch cụ thể, chi tiết, làm cơ sở quy tập đến đâu, kết luận địa bàn đến đó. Nhiều đồng chí cựu chiến binh chiến đấu ở chiến trường Cam-pu-chia đã dẫn đường tìm mộ liệt sỹ, như trường hợp cựu chiến binh Phan Văn Huân 74 tuổi, ở huyện Krông Pa, đã sang Ô-cha-long, Stungtreng 2 lần thời gian 42 ngày tìm kiếm đơn vị Bệnh viện K70 miền Đông Nam bộ, chỉ cho Đội tìm được khu nghĩa trang của bệnh viện, quy tập được 101 hài cốt liệt sỹ.
Quá trình thực hiện nhiệm vụ trên đất Bạn, dù hành quân mang vác nặng, đường dài, mệt mỏi nhưng khi đến nơi, tất cả cán bộ, chiến sỹ đều bắt tay vào công việc ngay. Có những khu vực phải ở trong rừng, khó khăn vất vả đào tìm cả tháng trời mới thấy liệt sỹ nhưng cán bộ, chiến sỹ vẫn không nản lòng; kiên trì tìm kiếm, tỉ mỉ xem xét, sàng lọc từng nắm đất, từng rễ cây để lấy đủ, lấy hết xương cốt, di vật liệt sỹ, tổ chức sắp xếp, gói buộc hài cốt liệt sỹ đúng quy cách, đúng phong tục tập quán, nhang khói chu đáo, tổ chức đánh dấu vị trí, lập hồ sơ, sơ đồ quy tập chặt chẽ để làm cơ sở cho việc xác định danh tính liệt sỹ sau này. Mỗi khu vực quy tập xong, Đội làm việc với chính quyền bạn, san lấp trả lại mặt bằng và đưa hài cốt liệt sỹ về nơi tập kết an toàn nhất.
Khó khăn, vất vả là thế, nhưng các cán bộ, chiến sỹ Đội Công tác K52 vẫn không quản ngại nắng mưa, miệt mài làm nhiệm vụ. Hạ sỹ Trần Thanh Bình, chiến sỹ đội K52 tâm sự: Xác định tốt nhiệm vụ, không quản ngại gian nan, vất vả. Cứ ở đâu báo tin có mộ liệt sỹ Quân tình nguyện và Chuyên gia Việt Nam là anh em lập tức lên đường tìm kiếm. Nhưng không phải thông tin nào của người dân báo cũng chính xác. Rất nhiều lần, anh em tới chỗ họ chỉ, đào cả tuần mà không thấy bộ hài cốt liệt sỹ nào. Những lần như thế, anh em đều rất buồn… Vậy nhưng sau đó, hễ có thông tin báo lại ở khu vực đó, anh em vẫn quay lại tìm kiếm, kể cả những điểm cách xa nơi Đội đứng chân đến 300 km. Như ở Rattanakiri, có những địa điểm người dân chỉ, anh em trong Đội đã mất rất nhiều công sức đào 6 mùa khô liền vẫn không thấy hài cốt. Song cũng rất nhiều lần, những nỗ lực không biết mệt mỏi của anh em cũng được đền đáp, như ở tỉnh Stung Treng, Preah Vihear, có chỗ anh em đào ba, bốn năm cuối cùng cũng tìm thấy hài cốt liệt sỹ.
Không những thực hiện tốt nhiệm vụ trọng tâm, cán bộ, chiến sỹ trong Đội còn đặc biệt chú trọng việc xây dựng tình đoàn kết với nhân dân và lực lượng vũ trang Cam-pu-chia, góp phần xây dựng tình đoàn kết, gắn bó giữa hai dân tộc, hai đất nước, qua đó giúp đơn vị hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Trong thời gian công tác trên đất nước Bạn, Đội Công tác K52 đã tổ chức khám chữa bệnh và cấp thuốc cho 3.429 lượt người dân tại nơi đơn vị đóng quân, sơ cấp cứu 26 ca đau nặng và tai nạn giao thông, cứu đói cho 26 gia đình gặp khó khăn, giúp 2 gia đình về canh tác sản xuất, đào ao nuôi cá… Những việc làm thiết thực đó đã cảm hóa được 1 người là Trung đoàn trưởng Pôl Pốt ở Preah Vihear dẫn đường cho Đội tìm được 45 liệt sỹ. Đội đi đến đâu cũng được chính quyền địa phương, nhân dân bạn tin yêu và tận tình giúp đỡ, tích cực cung cấp thông tin dẫn, chỉ đường.
Phó tỉnh trưởng tỉnh Preah Vihear (Vương quốc Cam-pu-chia) Kousum Bumsoeuth cho biết: “Quân đội Hoàng gia Cam-pu-chia và Quân đội nhân dân Việt Nam đoàn kết cùng đánh đuổi đế quốc Mỹ, đánh đuổi quân Pôn-pốt giành thắng lợi. Quân đội nhân dân Việt Nam đã giúp rất nhiều không kể cả máu xương cho nhân dân Cam-pu-chia, chúng tôi vô cùng biết ơn sự hy sinh cao cả của các bác, các anh đã góp phần đem lại nền độc lập cho đất nước chúng tôi. Hôm nay chúng tôi rất vinh dự được tiễn đưa các anh về an nghỉ tại quê hương”.
Lễ tiễn hài cốt liệt sỹ Quân tình nguyện Việt Nam về nước.
Trong suốt gần 15 năm qua, cán bộ, chiến sỹ của Đội Công tác K52 đã khắc phục mọi khó khăn, gian khổ; kiên trì lật từng tấc đất, góc suối; hành quân đến 895 buôn, làng, phum sóc của 132 xã, 21 huyện thuộc ba tỉnh Preah Vihear, Stung treng và Rattanakiri; đào một khối lượng lớn khoảng hơn 60 nghìn mét khối đất, đá, 115 km đường hào, cơ động trên 750.000 km và tìm kiếm cất bốc 1.230 liệt sỹ, bảo đảm an toàn tuyệt đối.
Công việc thầm lặng mà cán bộ, chiến sỹ Đội Công tác K52 đang thực hiện trên đất bạn Cam-pu-chia đang viết tiếp câu chuyện về tình anh em, tình đoàn kết, hữu nghị gắn bó keo sơn giữa Việt Nam - Cam-pu-chia nói chung, Gia Lai và các tỉnh Đông Bắc Cam-pu-chia nói riêng; đồng thời cũng thể hiện trách nhiệm của thế hệ hôm nay đối với những cống hiến, hy sinh to lớn của thế hệ cha anh đi trước đã không tiếc hiến dâng xương máu để tô thắm màu cờ hai dân tộc, hai đất nước trong công cuộc chiến đấu, xây dựng và phát triển.
